ایمان نوری است که به زندگی انسان معنا داده و او را از بت‌پرستی، هواپرستی، شیطان پرستی و... نجات می‌دهد. ایمان به خدا، رسولان الهی و... از مواردی است که در آیات قرآن آمده و خداوند، بارها اهل ایمان را با خطاب یا ایهاالذین‌آمنوا مورد عنایت قرار داده و اوامر و نواهی خویش را بیان فرموده، تا خدا باوران، به آن عمل کنند.
ایمان نوری است که به زندگی انسان معنا داده و او را از بت‌پرستی، هواپرستی، شیطان پرستی و... نجات می‌دهد. ایمان به خدا، رسولان الهی و... از مواردی است که در آیات قرآن آمده و خداوند، بارها اهل ایمان را با خطاب یا ایهاالذین‌آمنوا مورد عنایت قرار داده و اوامر و نواهی خویش را بیان فرموده، تا خدا باوران، به آن عمل کنند.
ایمان تنها گفتن «شهادتین» و اقرار زبانی نیست. هم اعتقاد قلبی است، هم اقرار زبانی و هم عمل با اعضا و جوارح. نمود عینی ایمان، در عمل آشکار می‌شود. به تعبیر مولا علی علیه‌السلام: «با اعمال شايسته به ایمان استدلال می‌شود»1
انسان با ایمان، تنها از خداوند یاری می‌خواهد و تنها از او می‌ترسد. همچنین ایمان به وجود حضرت مهدی علیه‌السلام، امید‌بخش و انگیزه‌آفرین است برای عدالت‌خواهی و ظلم‌ستیزی است و باید توجه داشت که «شک» آفت ایمان است. امام زمان علیه‌السلام خطاب به جمعی از شیعیان ـ که پس ازامام عسکری علیه‌السلام دچار شک و تردید در امامت شده بودند - نوشت: «خداوند ما و شما را از فتنه‌ها مصون دارد و روح یقین را عنایت کند و همه ما را از فرجام بد نگه دارد. به من خبر رسیده که گروهی از شما در دین دچار شک شده و در امامت امامان خود،تردید و حیرت پیدا کرده‌اند .ما از این جهت اندوهناک شدیم و درباره شما متأسف و ناراحت گشتیم».2
همواره دشمنان می‌کوشند با طرح شبهات، در دل‌ها تردید ایجاد کرده و این عقیده را متزلزل کنند. باید بدانیم که عمل بدون ایمان، نوعی نفاق است و ایمان بدون عمل هم واقعی نیست؛ چون ایمان باید در زندگی و رفتار مؤمن اثر کند همان طور که پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله)فرمودند:ایمان بدون عمل و عمل بدون ایمان واقعی نیست.3
--------------------------------
اخلاص و نیت خالص
داشتن نیت پاک و خالص و خدایی در همه کارها، انسان را به خدا نزدیک و عمل را مورد قبول درگاه خداوند می‌کند.گاهی خدایی‌ترین کارها به خاطر نیت خراب، تباه می‌شود، مثل نماز شب ریایی. باید هوشیار بود که موریانه ریا وارد عمل نشود و آن را خراب نکند. به فرموده امام علی علیه‌السلام «پاکسازی و تصفیه عمل، از خود عمل دشوارتر است».4
خداوند به بندگان مخلص توجه دارد. شناخت اخلاص، دقیق و دشوار است. امام صادق علیه‌السلام معیار عمل خالص را این‌گونه تبیین می‌فرمایند:«عمل خالص آن است که نخواهی جز خداوند متعال، کسی تو را برای آن کار ستایش و تعریف کند».5
انسان با اخلاص برایش دانستن یا ندانستن مردم، تشکر کردن یا نکردن مردم فرقی ندارد. اخلاص باید در همه ابعاد زندگی باشد. امیرمؤمنان علی علیه‌السلام می‌فرماید: «خوشا به حال آنکه علم و عملش را، دوستی و دشمنی‌اش را، گرفتن و نگرفتنش را، سخن و سکوتش را، کار و کلامش، را برای خدا خالص سازد».6
امام زمان علیه‌السلام در نامه خود به شیخ مفید او را با عنوان «دوست با اخلاص» سلام می‌دهد:«سلام بر تو، ای دوست با اخلاص در دین.»7
از این رو می‌توان فهمید که آن حضرت به وجود «اخلاص» در شیعیان عنایت خاص دارد و می‌پسندد که ما هم از گوهر اخلاص برخوردار باشیم.
--------------------------------------------
خودسازی و محاسبه نفس
از برنامه‌های خودسازی، «محاسبه» است. انسان هر روز باید از خودش حساب بکشد و اعمال صبح تا شب خود را مورد ارزیابی قرار دهد. پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند: «پیش از آنکه به حساب شما برسند، خودتان حساب‌رسی کنید.»8
امام کاظم (علیه‌السلام) فرمودند: هر کس که هر روز از خودش حساب نکشد از ما نیست. بنگرد که اگر کار نیک کرده است، از خدا توفیق بیشتر بطلبد و خدا را شکر کند و اگر عمل بد کرده است، استغفار و توبه به درگاه خدا کند.9
زندگی یک شیعه منتظر نباید خالی از این برنامه باشد. تا از این طریق بتواند مورد رضایت امام عصر (علیه‌السلام) قرار بگیرد.
---------------------------------------------
1. شرح نهج‌البلاغه، ابن‌ابی‌الحدید، ج9، ص200
2. بحارالأنوار، ج 53، ص 178
3. میزان‌الحکمه، حدیث1290 زندگی‌مهدوی، جواد محدثی، ص13-16
4. بحارالأنوار، ج74، ص288
5. بحارالأنوار، ج67، ص230
6. بحارالأنوار، ج74، ص239
7. بحارالأنوار، ج53، ص175 زندگی مهدوی، جواد محدثی، ص47-49
8. بحارالانوار، ج67، ص73
9. ارشادالقلوب، ج1، ص182 زندگی مهدوی، جواد محدثی، ص62-65
جواد محدثی
